بررسی سبک غزلیات اوحدی مراغی (در سطح بلاغی)

شیخ اوحدالدین یا رکن الدین بن حسین اوحدی مراغی (م: 738‏هـ ق)، شاعر و عارف اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم است که کلیات وی را مجموعه غزلیات، قصاید، قطعات، ترجیعات، رباعیات و هم¬چنین دو مثنوی با نام ده¬ نامه (یا منطق العشاق) و جام جم تشکیل می¬دهد. در دیوان اوحدی مراغی بیش از 870 غزل وجود دارد که از جنبه‏های مختلف سزاوار بررسی و توجه بیشتر هستند. یکی از این جنبه‏ها سبک‏شناسی است که اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست. غزل اوحدی مراغی در سه سطح زبانی، فکری، و ادبی شایستۀ تحلیل و بررسی است، اما در میان سه سطح یاد شده، خصیصه¬های ادبی این غزلیات، رنگ خاصی به شعر وی بخشیده که در این پژوهش به بررسی آن¬ها پرداخته شده است. این رساله در سه فصل بررسی و تنظیم شده که فصل اول شامل کلیات و تعاریف است که به شرح و بیان مسئله، ضرورت و اهمیت موضوع، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، پیشینه علمی موضوع، فرضیه یا سؤال¬های تحقیق و شرح روش تحقیق می¬پردازد. فصل دوم به¬صورت زندگی¬نامۀ اوحدی مراغی، آثار اوحدی مراغی، دانش و آگاهی اوحدی مراغی، تأثیر و تأثر اوحدی مراغی بر شعرای قبل و بعد از خود، تاریخچۀ سبک-شناسی در ایران، سبک و سبک¬شناسی، معرفی لایه¬های سبکی و تعریف سبک دوره¬ای و سبک عراقی تنظیم شده است. فصل سوم، که تنۀ اصلی پایان¬نامه را تشکیل می¬دهد، در چهار بخش تنظیم شده است؛ در بخش نخست به بررسی تشبیه در سبک سخن اوحدی مراغی پرداخته شده، در بخش دوم کیفیت سبک استعاره¬ای غزلیاتِ مورد بحث بیان گردیده، در بخش سوم نحوۀ کاربرد کنایه در غزل اوحدی مراغی ارائه شده و در بخش واپسین سبک ایهامی غزلیات اوحدی مراغی بررسی گردیده است. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که چهار صنعت بلاغی مذکور به غزل اوحدی مراغی غنای خاصی بخشیده است به نحوی که باید سخن وی را کلامی تصویری با معانی چند لایه محسوب کرد. بسامد بالا، تداوم در تکرار و پراکندگی هر یک چهار صنعت مذکور در سطح غزلیات شاعر سبب گردیده است که به عنوان وجه غالب در سطح بلاغی معرفی گردند.